Aritmetik işlemler, matematiksel hesaplama işlemleridir. Aritmetik işlemler, programların matematiksel işlemler yapmasına olanak sağlar. Bu nedenle kodlamada ve Java dilinde önemli bir yere sahiptir. Şimdi Java dilinde operatörler konusunu öğrenelim.

Java’da birçok operatör türü vardır. Bunlar

  1. Aritmetik Operatörler
  2. Tekli Operatörler
  3. Atama Operatörleri
  4. İlişkisel Operatörler
  5. Mantıksal (Logical) Operatörler
  6. Bitsel (Bitwise) Operatörler

Şimdi bu aritmatik operatörleri inceleyelim.

1. Aritmetik Operatörler

Java dilinde 5 farklık aritmatik operatör vardır.

  1. Toplama (+): İki veya daha fazla sayıyı toplar.
  2. Çıkarma (-): Bir sayıdan diğerini çıkarır.
  3. Çarpma (*): İki veya daha fazla sayıyı çarpar.
  4. Bölme (/): Bir sayıyı diğerine böler.
  5. Mod (%) : İki sayının bölümünden kalanı verir.

Örneğin, aşağıdaki kod bloğu, aritmetik operatörlerin nasıl kullanılacağını göstermektedir:

int a = 10;
int b = 5;

int c = a + b; // Çıktı : c = 15
int d = a - b; // Çıktı : d = 5
int e = a * b; // Çıktı : e = 50
int f = a / b; // Çıktı : f = 2
int g = a % b; // Çıktı : g = 0

2. Tekli Operatörler

Java’da tekli operatörler, sadece bir operand (değişken veya değer) üzerinde işlem yaparlar. Aşağıdaki tekli operatörler Java dilinde kullanılabilir:

  1. Artırma operatörü (++): Değişkenin değerini 1 artırır. Ön veya arkaya konulabilir.
  2. Azaltma operatörü (–): Değişkenin değerini 1 azaltır. Ön veya arkaya konulabilir.
  3. Ters işaret operatörü (-): Operandın işaretini tersine çevirir.

Arttırma veya azaltma operatör kullanırken, operatörün ön veya arka kısma kuyulmasında ufak bir fark vardır. Örneğin;

  • a++ / a– : a değeri önce hesaplanır sonra arttırılır.
  • ++a / –a : a değeri önce arttırılır veya azaltılır sonra hesaplaması gerçekleştirilir.

Hemen bu konuyla ilgili örnekleri görelim. 

// Artırma operatörü 
int x = 5;
x++; // x'in değeri = 6
++x; // x'in değeri = 7

// Azaltma operatörü 
int y = 10;
y--; // y'nin değeri = 9
--y; // y'nin değeri = 8

//Ters işaret operatörü 
int a = 5;
int b = -a; // b'nin değeri = -5

3. Atama Operatörleri

Java’da atama operatörlerini, bir değişkenin değerini başka bir değerle değiştirmek için kullanabiliriz. Atama operatörleri, değişkenin değerini hesaplamak veya değiştirmek için aritmetik veya mantıksal operatörlerle birleştirilebilir. Aşağıdaki atama operatörlerini Java dilinde kullanabiliriz:

  1. Eşittir operatörü (=): Değişkene bir değer atar.
  2. Toplama eşittir operatörü (+=): Değişkenin mevcut değerine başka bir değer ekler ve sonucu değişkene atar.
  3. Çıkarma eşittir operatörü (-=): Değişkenin mevcut değerinden başka bir değeri çıkarır ve sonucu değişkene atar.
  4. Çarpma eşittir operatörü (*=): Değişkenin mevcut değerini başka bir değerle çarpar ve sonucu değişkene atar.
  5. Bölme eşittir operatörü (/=): Değişkenin mevcut değerini başka bir değere böler ve sonucu değişkene atar.
  6. Mod eşittir operatörü (%=): Değişkenin mevcut değerinin başka bir değere bölümünden kalanı hesaplar ve sonucu değişkene atar.

Örnek kullanımları; 

//Eşittir operatörü
int x = 10;

//Toplama eşittir operatörü
int y = 10;
y += 5; // y = 15

//Çıkarma eşittir operatörü
int z = 10;
z -= 5; // z = 5

//Çarpma eşittir operatörü 
int a = 10;
a *= 5; // a = 50

//Bölme eşittir operatörü 
int b = 10;
b /= 5; // b = 2

//Mod eşittir operatörü 
int c = 10;
c %= 3; // c = 1

4. İlişkisel Operatörler

Java’da ilişkisel operatörler, iki değer veya değişken arasındaki ilişkiyi kontrol etmek için kullanılır. İlişkisel operatörler, karşılaştırılan değerlerin mantıksal ilişkilerine dayalı olarak bir boolean (true veya false) değeri döndürürler. Hemen Java dilinde kullanabileceğimiz ilişkisel operatörleri görelim:

1. Eşit mi operatörü (==): İki değer birbirine eşitse true, değilse false döndürür.

int x = 5;
int y = 7;
boolean isEqual = (x == y); // isEqual = false

2. Eşit değil mi operatörü (!=): İki değer birbirine eşit değilse true, eşitse false döndürür.

int x = 5;
int y = 7;
boolean isNotEqual = (x != y); // isNotEqual = true

3. Büyük mü operatörü (>): Sol tarafındaki değer, sağ tarafındaki değerden büyükse true, değilse false döndürür.

int x = 5;
int y = 7;
boolean isGreater = (y > x); // isGreater = true

4. Küçük mü operatörü (<): Sol tarafındaki değer, sağ tarafındaki değerden küçükse true, değilse false döndürür.

int x = 5;
int y = 7;
boolean isLess = (x < y); // isLess = true

5. Büyük veya eşit mi operatörü (>=): Sol tarafındaki değer, sağ tarafındaki değerden büyük veya eşitse true, değilse false döndürür.

int x = 5;
int y = 7;
boolean isGreaterOrEqual = (y >= x); // isGreaterOrEqual = true

6. Küçük veya eşit mi operatörü (<=): Sol tarafındaki değer, sağ tarafındaki değerden küçük veya eşitse true, değilse false döndürür.

int x = 5;
int y = 7;
boolean isLessOrEqual = (x <= y); // isLessOrEqual = true

5. Mantıksal (Logical) Operatörler

Java’da mantıksal operatörleri, boolean (true veya false) türündeki değişkenlerin veya ifadelerin birbirleriyle ilişkisini kontrol etmek için kullanırız. Mantıksal operatörler, birden fazla ilişkisel ifadenin bir araya getirilmesiyle oluşturulan karmaşık ifadelerin değerlendirilmesinde kullanılır. Aşağıdaki mantıksal operatörler Java dilinde kullanılabilir:

Bu yazı dikkatini çekebilir.   Javascript Koşul İfadeleri (if-else)

1. Ve operatörü (&&): İki boolean ifadenin de true olması durumunda true, herhangi birinin false olması durumunda false döndürür.

boolean a = true;
boolean b = false;
boolean c = true;
boolean result = (a && b && c); // result = false

2. Veya operatörü (||): En az bir boolean ifade true olduğunda true, her ikisi de false olduğunda false döndürür.

boolean a = true;
boolean b = false;
boolean c = true;
boolean result = (a || b || c); // result = true

3. Değil operatörü (!): Boolean ifadenin tersini alır, true ise false, false ise true döndürür.

boolean a = true;
boolean result = (!a); // result = false

6. Bitsel (Bitwise) Operatörler

Java’da bitsel operatörler, değişkenlerin veya sayıların binary (ikili) tabandaki bitleriyle işlem yapmak için kullanılır. Java’da kullanılabilen bitsel operatörler aşağıdaki gibidir:

1. VE operatörü (&): İki sayının veya değişkenin bitlerinin her iki tarafı da 1 olduğunda yeni sayıda da 1 döndürür.

int a = 60; // binary: 0011 1100
int b = 13; // binary: 0000 1101
int c = a & b; // binary: 0000 1100

2. VEYA operatörü (|): İki sayının veya değişkenin bitlerinin her iki tarafı da 0 olduğunda yeni sayıda da 0 döndürür.

int a = 60; // binary: 0011 1100
int b = 13; // binary: 0000 1101
int c = a | b; // binary: 0011 1101

3. XOR operatörü (^): İki sayının veya değişkenin bitlerinden sadece biri 1 olduğunda yeni sayıda da 1 döndürür.

int a = 60; // binary: 0011 1100
int b = 13; // binary: 0000 1101
int c = a ^ b; // binary: 0011 0001

4. Ters çevirme operatörü (~): İki sayının veya değişkenin bitlerini tersine çevirir.

int a = 60; // binary: 0011 1100
int b = ~a; // binary: 1100 0011

Bitsel operatörler, özellikle bilgisayarın belleğinde saklanan verilerin manipülasyonunda kullanılır. Ayrıca, veri şifreleme ve sıkıştırma algoritmalarında da sıkça kullanılmakta.

Bu yazımızda Java dilinde aritmetik konusunu öğrendik. Diğer Java derslerimizide okumak isterseniz buradan tümüne ulaşabilirsiniz.